Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin’in 2023 Haziran’da göreve başlamasının ardından eğitimde pek çok değişiklik art arda geldi. Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli ile başlayacak 2024-2025 Eğitim ve Öğretim Yılı, okullarda hem öğrenciler hem de öğretmenler ve idareciler için pek çok uygulama farklılıklarını da beraberinde getirdi. Bakan Tekin’in farklı illerde gerçekleştirdiği ‘Öğretmenler Odası Buluşmaları’nın ardından alındığı ifade edilen yeni kurallar ise şöyle oldu:
* İlkokullarda sınav saati uygulaması kaldırıldı.
* Liseye kadar okullarda sıralamaya dayalı il, ilçe veya okul geneli sınavlar yapılması ve deneme sınavları yasaklandı.
* Bakanlık tarafından ücretsiz olarak dağıtılan materyallerin dışındaki kaynak kitapların okullarda reklam ve tanıtımının yapılması engellendi.
* Okula kayıt işlemleri sırasında velilerden kayıt parası altında herhangi bir ücret talep edilmesi yasaklandı.
* Sınıf ve öğretmen seçimi yapılmasının önüne geçilmesi için öğrencilerin sınıfları, e-Okul sistemi üzerinden kura yöntemi ile belirlendi.
* İlkokullarda sınav saati uygulaması kaldırıldı.
* Sınıf annesi ve benzeri adlar altında mevzuatta yer almayan uygulamalara izin verilmeyeceği duyuruldu.
* Geçtiğimiz eğitim öğretim yılında alınan ‘sınıflarda cep telefonu kullanımı’ yasağ ı devam edecek.
* Velilerin randevusuz okula gitmemesine yönelik düzenlemeler bu sene de uygulanacak.
SINAV YARIŞI BİTER
Yapılan tüm bu uygulama değişikliklerini yeni eğitim öğretim dönemi öncesinde Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Memduh Sami Taner ile konuştuk. Taner, yeni uygulamaları tek tek değerlendirdi.
İlkokullarda sınav yasağı: Sınavlar ve not vererek değerlendirme faaliyetleri çocuğun okul ile bağına hasar verir. Öğretmen ve okul sistemi, çocuğu kabuğundan çıkmaya ve becerilerinin fark edilmesine yönelik olmalı. Eğer çocuktaki cevher ortaya çıkarılırken sınav sistemiyle arkadaşları ile kıyaslanacağı bir ortamda bırakılırsa, öğretmenin ilgisini çekmek uğruna yetenekli olduğu alandan uzaklaşabilir. Temel yaşam becerileri için nota gerek yok.
KAYNAK KİTAP DÖNEMİ KAPANDI
Liseye kadar deneme sınavları yasağı: Okul sisteminde deneme sınavları yapılması doğrudur. Deneme sınavı geçmişte de çok kullandığımız ‘prova’ kavramının bir şeklidir. Yeni kararla sanırım MEB, bazı firmalar tarafından kazanç kapısı haline gelmiş, giriş ücretleri ile servet edinme mekanizmasına dönüşmüş ‘deneme sınav’ furyasını yasaklamak istiyor.
MEB dışı kaynak kitap kullanımı: Devlet kitabının yetersiz kalması düşünülemez. MEB üzerine düşeni yaparak ‘liyakatlı’ profesyonel öğretmen ve akademisyen gruplarla kitap hazırlayacaktır. Öğrenci ya da veliye kişisel amaçlı kaynak kitap tavsiyesi veya satışı net bir suçtur.
AKILLI TELEFON DİKKAT DAĞITIYOR
* Cep telefonu kullanımı: Eğer okul ortamında kullanımı kısıtlanacak bir araç varsa o da akıllı telefonlar olmalı. İnternet ve kamera fonksiyonu ile dikkat bozar, ‘öğrenmeye’ zarar verir. Aile ile iletişim kurması açısından elzem olan telefon, tuşlu ve basit bir donanıma sahipse ‘evet’. Yasak kararı mantıklı uygulanırsa desteklenmesi gereken bir çalışma.
* Veli ziyaretlerine kısıtlama: Bu kısıtlamanın birincil amacının öğretmene şiddet vakalarını önlemek olduğunu düşünüyorum. Aynı zamanda öğretmenin molada birden fazla veliyle verimli görüşme yapması olası değil. Ancak ‘veli-öğretmen-öğrenci’ üçgeni kırılmamalı. Basit küçük görüşmeler öğrenci için yaşamsal değişimleri sağlar. Velinin okulun bir bileşeni olduğu unutulmamalı, bu bileşeni okuldan uzaklaştıracak katı kurallar getirilmemeli.
ÖĞRETMENDEN ROL ÇALDILAR
* Sınıf Annesi Uygulaması: ‘Sınıf anneliği’ ihtiyaca binaen üretilmiş ancak mevzuatta yeri olmayan bir kavram. İlkokullarda adaptasyon sürecine yardımcı olurlar. Velilerle öğretmen arasında organizasyonu sağlarlar. Fakat öğretmenden rol çalmamaları gerekir. Burada dengenin şaştığı örnekler gördük.
* Kayıt Parası: Eğitim sistemimizde hiçbir yasak dinlemeyen bir tablo var ki bu ‘kayıt parası’ sendromu. MEB kayıt parası konusunda bence haklı bir yasak koyuyorsa okullara da yeterli ödeneği vermeli. Diğer yandan bu konuda okul yöneticileri ve öğretmenlerin öğrenci ve ailelere yönelik ispatlanmış suçları amasız fakatsız cezalandırılmalı.
* Sınıf ve Öğretmen Seçimi: Ailenin çocuğuna iyi bir öğretmen talep etmesi doğal. Bence bunun çözümü çok rağbet edilen ilkokul öğretmenlerinin aylık ücretlerine kanıtlanabilir göstergeler olması şartıyla performans ödemesi yapılması. Böylece öğretmen işini zaten iyi yapıyorsa ödüllendirilecek, eksiği olan öğretmen ise talep görenler arasına girmeye çalışacaktır. Öğretmen için performans ödemesi tüm sisteme can suyu olur.