İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, 8. Türkiye-İran Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi Toplantısı'na katılmak üzere 4 Ocak'ta Türkiye'ye gelecek. Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi Toplantısı'nın sonuncusu Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın katılımıyla 18 Temmuz 2022 tarihinde Tahran'da yapılmıştı. Son toplantıdan bu yana Reisi’nin Türkiye’ye yapacağı ziyaret bekleniyordu.
Üst düzey bir Dışişleri yetkilisinden edinilen bilgiye göre, Gazze, Irak, Suriye, Güney Kafkasya ve Afganistan gibi bölgesel konular Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın konuğu Reisi ile ele alacağı gündem maddeleri arasında. Reisi'nin ziyareti kapsamında kültür, bilim, medya, içişleri, taşımacılık, ticaret ve ekonomi gibi alanlarda yaklaşık 10 anlaşmasının imzalanması planlanıyor.
Reisi ile Türkiye'ye gelecek heyette Dışişleri, Yol ve Şehircilik, Ticaret, Petrol, Elektrik ve Enerji, İçişleri ve Savunma bakanlarının olacağı belirtildi.
Türkiye ve İran arasında 2014’ten bu yana Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi (YDİK) toplantıları devam ediyor.
PKK VE PJAK GÜNDEMDE
Toplam 560 kilometrelik uzun bir sınırı paylaşan iki ülkenin liderleri silahlı terör örgütü PKK kaynaklı güvenlik sorununu da ele alacak. Dışişleri Bakanlığı'ndan bir yetkili, "Türkiye, İran’dan; PKK ve terör örgütü PKK'nın İran kanadı PJAK olmak üzere tüm terör örgütlerine karşı ortak mücadeleyi etkin şekilde hayata geçirmesini bekliyor" dedi.
HEDEF TİCARET ANLAŞMASININ KAPSAMINI GENİŞLETMEK
İki ülkenin toplam nüfusunun 170 milyonu aştığına işaret eden yetkili, şu bilgileri paylaştı:
“2012'de 22 milyar dolara ulaşan ticaret hacmi, yaptırımlar ve salgın nedeniyle azaldı. Güncel ticaret hacmi yaklaşık 6 milyar düzeyinde. Hedef 30 milyar dolar.”
Yetkilinin verdiği bilgiye göre, İran ile Türkiye arasında var olan Tercihli Ticaret Anlaşması kapsamında bazı ürünlerde kolaylık sağlanıyor. İran'ın Türkiye'nin 68 ürününü anlaşma kapsamından çıkarmasının ardından yetkili, bunların tekrar anlaşmaya dahil edilmesi ve anlaşmanın da genişletilmesinin beklendiğini belirtti.
TURİZM GÜNDEMİ
Dışişleri yetkilisi, Türkiye’nin, İran vatandaşları için en çok tercih edilen turizm adresi olduğunu belirtirken, geçtiğimiz yıl 2,3 milyon İranlı turistin Türkiye'yi ziyaret ettiğini, Türkiye'den İran'a giden turist sayısının da 357 bin olduğunu vurguladı.
İki ülkenin gündeminde ayrıca sınır hattı boyunca ticaret merkezleri kurulması da yer alıyor. Bu çerçevede, var olan Gürbulak, Esendere ve Dilucu sınır kapılarının yanı sıra, yetkili, "Öte yandan, İran ve Türkiye, 2 sınır kapısının açılması için çalışıyor. İran tarafının da onay vermesiyle Van'dan bu kapıların açılması söz konusu" bilgisini paylaştı.
ANKARA’NIN TALEBİ
Türkiye’nin görüşmelerde gündeme getireceği bir diğer talep de transit taşımacılıkta alınan akaryakıt fiyat farkı. “Türkiye, yaklaşık iki yıldır Orta Asya'dan gelerek İran'dan transit geçen Türk taşımacılardan alınan akaryakıt fiyat farkının kaldırılmasını bekliyor. Bu konuda müzakereler devam ediyor” diyen yetkili, Türkiye’nin Nisan 2023'ten bu yana bu konuda mütekabiliyet ilkesini de kullandığını da vurguladı.
Erdoğan en son 18 Temmuz 2022 tarihinde Reisi'nin daveti üzerine Tahran'a gitmişti. İran'dan Cumhurbaşkanı düzeyinde ise son ziyaret dönemin Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin Suriye konulu üçlü zirve kapsamındaki ziyaretiydi.
